The Hymns and Carols of Christmas

Hymnus Epiphaniae

Hymn for the Epiphany

First Line: Quicumque Christum quaeritis

Words: Aurelius Clemens Prudentius(384-413), Cathemerinon

Translation: Hymn For The Epiphany ("Lift up your eyes, whoe'er ye be"), R. Martin Pope

Source: The Hymns of Prudentius, Project Gutenberg (2005)

Editor's Note:

Quicumque Christum quaeritis is the opening line of the twelfth and last poem in the "Cathemerinon" (Hymns for the Christian's Day) by Aurelius Clemens Prudentius (384-413) .  This twelfth poem or hymn contains 52 iambic dimeter strophes, and an irregular selection from its 208 lines. The following text from the Project Gutenberg file with translation by R. Martin Pope. In 1568, four short hymns were assembled from selected stanzas from Prudentius' hymn and introduced into the Roman Breviary by Pope Pius V, all of which conclude with the usual Marian doxology ("Jesu tibi sit gloria" etc., not composed by Prudentius), slightly varied to make the doxology appropriate for the several feasts employing the hymns. The four centos are:

1. Quicúmque Christum quæritis (Lines 1-4; 37-44; 85-88). Transfiguration.

2. O sola magnarum urbium (Lines 77-80; 5-8; 61-64; 69-72). Epiphany.

3. Audit tyrannus anxius (Lines 93-100; 133-136). Holy Innocents.

4. Salvete, Flores Martyrum (Lines 125-132). Holy Innocents.

 
HYMNUS EPIPHANIAE | HYMN FOR THE EPIPHANY 
    Quicumque Christum quaeritis,
  oculos in altum tollite,
  illic licebit visere
  signum perennis gloriae.

    Haec stella, quae solis rotam    5
  vincit decore ac lumine,
  venisse terris nuntiat
  cum carne terrestri Deum.

    Non illa servit noctibus
  secuta lunam menstruam,           10
  sed sola caelum possidens
  cursum dierum temperat.

    Arctoa quamvis sidera
  in se retortis motibus
  obire nolint, attamen             15
  plerumque sub nimbis latent.

    Hoc sidus aeternum manet,
  haec stella nunquam mergitur,
  nec nubis occursu abdita
  obumbrat obductam facem.          20

    Tristis cometa intercidat,
  et si quod astrum Sirio
  fervet vapore, iam Dei
  sub luce destructum cadat.

    En Persici ex orbis sinu,       25
  sol unde sumit ianuam,
  cernunt periti interpretes
  regale vexillum Magi.

    Quod ut refulsit, ceteri
  cessere signorum globi,           30
  nec pulcher est ausus suam
  conferre formam Lucifer.

    Quis iste tantus, inquiunt,
  regnator astris inperans,
  quem sic tremunt caelestia,       35
  cui lux et aethra inserviunt.

    Inlustre quiddam cernimus,
  quod nesciat finem pati,
  sublime, celsum, interminum,
  antiquius caelo et chao.          40

    Hic ille rex est gentium
  populique rex Iudaici,
  promissus Abrahae patri
  eiusque in aevum semini.

    Aequanda nam stellis sua        45
  cognovit olim germina
  primus sator credentium,
  nati inmolator unici.

    Iam flos subit Davidicus
  radice Iesse editus,              50
  sceptrique per virgam virens
  rerum cacumen occupat.

    Exin sequuntur perciti
  fixis in altum vultibus,
  qua stella sulcum traxerat        55
  claramque signabat viam.

    Sed verticem pueri supra
  signum pependit inminens,
  pronaque submissum face
  caput sacratum prodidit.          60

    Videre quod postquam Magi,
  eoa promunt munera,
  stratique votis offerunt
  tus, myrrham, et aurum regium.

    Agnosce clara insignia          65
  virtutis ac regni tui,
  puer o, cui trinam Pater
  praedestinavit indolem.

    Regem Deumque adnuntiant
  thesaurus et fragrans odor        70
  turis Sabaei, ac myrrheus
  pulvis sepulcrum praedocet.

    Hoc est sepulcrum, quo Deus,
  dum corpus extingui sinit
  atque id sepultum suscitat,       75
  mortis refregit carcerem.

    O sola magnarum urbium
  maior Bethlem, cui contigit
  ducem salutis caelitus
  incorporatum gignere.             80

    Altrice te summo Patri
  haeres creatur unicus,
  homo ex tonantis spiritu
  idemque sub membris Deus.

    Hunc et prophetis testibus      85
  isdemque signatoribus,
  testator et sator iubet
  adire regnum et cernere:

    Regnum, quod ambit omnia
  diva et marina et terrea          90
  a solis ortu ad exitum
  et tartara et caelum supra.

    Audit tyrannus anxius
  adesse regum principem,
  qui nomen Israel regat            95
  teneatque David regiam.

    Exclamat amens nuntio,
  successor instat, pellimur;
  satelles i, ferrum rape,
  perfunde cunas sanguine.         100

    Mas omnis infans occidat,
  scrutare nutricum sinus,
  interque materna ubera
  ensem cruentet pusio.

    Suspecta per Bethlem mihi      105
  puerperarum est omnium
  fraus, ne qua furtim subtrahat
  prolem virilis indolis.

    Transfigit ergo carnifex
  mucrone destricto furens         110
  effusa nuper corpora,
  animasque rimatur novas.

    Locum minutis artubus
  vix interemptor invenit,
  quo plaga descendat patens       115
  iuguloque maior pugio est.

    O barbarum spectaculum!
  inlisa cervix cautibus
  spargit cerebrum lacteum
  oculosque per vulnus vomit.      120

    Aut in profundum palpitans
  mersatur infans gurgitem,
  cui subter artis faucibus
  singultat unda et halitus.

    Salvete flores martyrum,       125
  quos lucis ipso in limine
  Christi insecutor sustulit,
  ceu turbo nascentes rosas.

    Vos prima Christi victima,
  grex inmolatorum tener,          130
  aram ante ipsam simplices
  palma et coronis luditis.

    Quid proficit tantum nefas,
  quid crimen Herodem iuvat?
  unus tot inter funera            135
  inpune Christus tollitur.

    Inter coaevi sanguinis
  fluenta solus integer
  ferrum, quod orbabat nurus,
  partus fefellit virginis.        140

    Sic stulta Pharaonis mali
  edicta quondam fugerat
  Christi figuram praeferens
  Moyses, receptor civium.

    Cautum et statutum ius erat,   145
  quo non liceret matribus,
  cum pondus alvi absolverent,
  puerile pignus tollere.

    Mens obstetricis sedulae
  pie in tyrannum contumax         150
  ad spem potentis gloriae
  furata servat parvulum:

    Quem mox sacerdotem sibi
  adsumpsit orbis conditor,
  per quem notatam saxeis          155
  legem tabellis traderet.

    Licetne Christum noscere
  tanti per exemplum viri?
  dux ille caeso Aegyptio
  absolvit Israel iugo.            160

    At nos subactos iugiter
  erroris inperio gravi
  dux noster hoste saucio
  mortis tenebris liberat.

    Hic expiatam fluctibus         165
  plebem marino in transitu
  repurgat undis dulcibus,
  lucis columnam praeferens:

    Hic praeliante exercitu,
  pansis in altum brachiis,        170
  sublimis Amalech premit,
  crucis quod instar tunc fuit.

    Hic nempe Iesus verior,
  qui longa post dispendia
  victor suis tribulibus           175
  promissa solvit iugera.

    Qui ter quaternas denique
  refluentis amnis alveo
  fundavit et fixit petras,
  apostolorum stemmata.            180

    Iure ergo se Iudae ducem
  vidisse testantur Magi,
  cum facta priscorum ducum
  Christi figuram finxerint.

    Hic rex priorum iudicum,       185
  rexere qui Iacob genus,
  dominaeque rex ecclesiae,
  templi et novelli et pristini.

    Hunc posteri Efrem colunt,
  hunc sancta Manasse domus        190
  omnesque suspiciunt tribus
  bis sena fratrum semina.

    Quin et propago degener
  ritum secuta inconditum,
  quaecumque dirum fervidis        195
  Baal caminis coxerat,

    fumosa avorum numina
  saxum, metallum, stipitem,
  rasum, dolatum, sectile,
  in Christi honorem deserit.      200

    Gaudete quidquid gentium est,
  Iudaea, Roma, et Graecia,
  Aegypte, Thrax, Persa, Scytha,
  rex unus omnes possidet.

    Laudate vestrum principem      205
  omnes beati, ac perditi,
  vivi, inbecilli ac mortui:
  iam nemo posthac mortuus.
Editor's Note:

The Twelve Hymns of Cathemerinon, and their first lines are:

I. HYMNUS AD GALLI CANTUM | HYMN AT COCK-CROW 
	(Ales diei nuntius | Awake! the shining day is born!)
II. HYMNUS MATUTINUS | MORNING HYMN 
	(Nox et tenebrae et nubila | Ye clouds and darkness, hosts of night)
III. HYMNUS ANTE CIBUM | HYMN BEFORE MEAT 
	(O crucifer bone, lucisator | Blest Cross-bearer, Source of good)
IV. HYMNUS POST CIBUM | HYMN AFTER MEAT 
	(Pastis visceribus ciboque sumpto | Refreshed we rise, and for this bread that feeds)
V. HYMNUS AD INCENSUM LUCERNAE | HYMN FOR THE LIGHTING OF THE LAMPS 
	(Inventor rutili, dux bone, luminis | Blest Lord, Creator of the glowing light)
VI. HYMNUS ANTE SOMNUM | HYMN BEFORE SLEEP 
	(Ades Pater supreme | Draw near, Almighty Father)
VII. HYMNUS IEIUNANTIUM | HYMN FOR THOSE WHO FAST 
	(O Nazarene, lux Bethlem, verbum Patris | O Jesus, Light of Bethlehem)
VIII. HYMNUS POST IEIUNIUM | HYMN AFTER FASTING 
	(Christe servorum regimen tuorum | O Christ, of all Thy servants Guide)
IX. HYMNUS OMNIS HORAE | HYMN FOR ALL HOURS 
	(Da puer plectrum, choreis ut canam fidelibus | Let me chant in sacred numbers, as I strike each sounding string)
X. HYMNUS AD EXEQUIAS DEFUNCTI | HYMN FOR THE BURIAL OF THE DEAD 
	(Deus ignee fons animarum | Fountain of life, supernal Fire)
XI. HYMNUS VIII. KALENDAS IANUARIAS | HYMN FOR CHRISTMAS-DAY 
	(Quid est, quod artum circulum | Why doth the sun re-orient take)
XII. HYMNUS EPIPHANIAE | HYMN FOR THE EPIPHANY 
	(Quicumque Christum quaeritis | Lift up your eyes, whoe'er ye be)

Print Page Return Home Page Close Window

If you would like to help support Hymns and Carols of Christmas, please click on the button below and make a donation.


Related Hymns and Carols